BIOGAS VỊ NÔNG VỚI XÂY DỰNG MÔ HÌNH KHU DÂN CƯ NÔNG THÔN MỚI KIỂU MẪU, VƯỜN MẪU

 Văn phòng Chính phủ có thông báo sô 173/TB-VPCP, ngày 10 tháng 5 năm 2018 về kết luận của Phó Thủ tướng Chinh phủ Vương Đình Huệ tại hội nghị toàn quốc triển khai xây dựng mô hình khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, trong đó nêu rõ: việc xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu sẽ tạo nền tảng quan trọng để hướng tới xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu và huyện nông thôn mới kiểu mẫu, trong đó, cốt lõi là nâng cao vượt bậc đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn… Trong đó, chú trọng các nội dung liên quan trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người dân, như: việc làm cho người lao động, nâng cao thu nhập, mức hưởng thụ văn hóa của người dân, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của cộng đồng; công tác bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp; xây dựng mối quan hệ tình làng, nghĩa xóm tốt đẹp; công tác đảm bảo an toàn an ninh trật tự ở khu dân cư nông thôn..;

Thực hiện Thông báo sô 173/TB-VPCP, ngày 10 tháng 5 năm 2018 về kết luận của Phó Thủ tướng Chinh phủ Vương Đình Huệ, UBND Tỉnh Nghệ An sớm ban hành Kế hoạch số 410/KH-UBND, ngày 7/ 6/ 2018 xây dựng vườn chuẩn Nông thôn mới trên địa bàn Tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018.

Triển khai xây dựng mô hình khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu trong cả nước nói chung, Nghệ An nói riêng, ngoài việc “triển khai thực hiện nội dung này, cơ quan quản lý Nhà nước các cấp cần phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp để tuyên truyền, vận động, tổ chức cho người dân tham gia”, còn có nhiều vấn đề chuyên môn, kinh tế xã hội khác đi kèm, chúng tôi xin có một số ý kiến sau:

1/- Mười chín (19) tiêu chí xây dựng Nông thôn mới và Chìa khóa Biogas Vị Nông:

Trong 5 nhóm tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng Nông thôn mới (Ban hành kèm theo Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ) có it nhất 9 nội dung thuộc 19 tiêu chi có mối quan hệ ràng buộc, mà khi xử lý được cái này sẽ giúp giải quyết được cái kia. Gồn các tiêu chí sau: Thu nhập, Hộ nghèo, Lao động có việc làm, Xã đạt chuẩn quốc gia về y tế, Trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi, Xây dựng cảnh quan môi trường Xanh - Sạch - Đẹp - An toàn; Chất thải rắn và nước thải khu dân cư và cơ sở sản xuất được xử lý theo quy định; Tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch, và tiêu chí Tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường.

Hiện nay trong nông nghiệp, khó có thể tăng thu nhập bằng ruộng rẫy thuần túy, một khi năng suất gần như đã kịch trần. Muốn tăng thu nhập thì phải tăng cường phát triển kinh tế Vườn (VAC). Cha ông ta đã dạy: “Nhất canh Trì, nhì canh Viên, tam (mới) canh Điền”. Trong cả nước, vùng nào làm vườn (V), chăn nuôi (C), nuôi cá tôm (A), vùng đó no đủ, giàu có. Vùng nào trồng lúa, thuần nông thì nghèo đói. Trong kinh tế VAC, chăn nuôi thường chiếm tỷ trọng lớn. Khi phát triển chăn nuôi, sẽ có nhiều sinh kế đi kèm song vấn nạn ô nhiễm môi trường là đương nhiên. Đòi hỏi phải có giải phảp công nghệ xử lý chất thải môi trường chăn nuôi hoàn hảo. Thực tế của các nông trại chăn nuôi đã chứng minh điều đó. Đây là mấu chốt vấn đề cần được giải quyết triệt để.

            Bên cạnh đó, thực tế, nhiều vùng nông thôn Việt Nam đất chật người đông, nhà sau kề nhà trước; cửa chính nhà sau nhìn ngay khu chăn nuôi và vệ sinh (hố xí khô) của nhà trước. Nhiều nơi trâu bò, heo gà còn thả rông. Phân trâu bò, lợn gà vương vãi, hố xí khô không được xử lý. Bất kể mùa nắng như mùa mưa luôn thường trực ô nhiễm môi trường, môi sinh. Vấn nạn ô nhiễm môi trường chăn nuôi không thể giải quyết triệt để khi các mẫu hầm Biogas hiện có chưa đáp ứng yêu cầu, thậm chí còn mang lại nhiều hệ lụy môi trường cho nông dân. Vi dụ: các mẫu Biogas hiện có chỉ xử lý được phân heo; không kết hợp được hố xí tự hoại hợp vệ sinh, không nạp được phân trâu bò có độn chuồng. Nông dân sợ mất phân khi cho vào hầm Biogas sẽ không có phân bón ruộng v.v… Ô nhiễm môi sinh, môi trường nguyên nhân chính dẫn đến Biến đổi khí hậu là hiểm họa của nhân loại. Vậy làm gì, làm thế nào để giải quyết triệt để được các vấn đề này ?!...

Mục đích đặt ra phải nâng cao thu nhập, mức hưởng thụ văn hóa, tinh thần cho Nông dân thì phải tạo ra nhiều việc làm mới có thu nhập cao trong chuỗi sinh kế. Thu nhập chính của hộ gia đình, qua theo dõi nhiều năm, vẫn từ làm vườn (VAC) là chính. Nhưng khi chăn nuôi phát triển luôn đi đôi với ô nhiễm môi trường, môi sinh. Giải quyết tôt được vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường chăn nuôi sẽ góp phần giải quyết được tiêu chí 12- thu nhập, tiêu chí 17.6 - Tỷ lệ hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch và các tiêu chí khác như các tiêu chí 17.2, 17.3, 17.5,  v.v… Thậm chí, còn giải quyết được cả vấn đề lớn về Năng lượng tái tạo (năng lượng sinh khối) và tiết kiệm năng lượng trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Để góp phần giải quyết các vấn đề trên, Trung tâm Khuyến viên Nghệ An phối hợp Trung tâm Khuyến viên và Dịch vụ Nghề vườn Việt Nam (Trung tâm Vị Nông - Hội làm vườn Việt Nam) thiết kế, đưa vào sản xuất Công nghệ Biogas đa năng Vị Nông (gọi tắt Biogas Vị Nông) hoạt động theo nguyên lý hoàn lưu, có thể góp phần giải quyết tốt các vấn đề bât cập nêu trên. Cụ thể đó là gì ?.

Biogas Vị Nông có các đặc trưng kỹ thuật với những ưu điểm khác biệt khắc phục tốt các nhược điểm và hệ lụy của các loại Biogas quy mô nhỏ và vừa hiện có, ví như: (1). Hoạt động theo nguyên lý hoàn lưu; (2). Có thiết kế cửa nạp đa năng có thể nạp được đa dạng các nguyên liệu (phân chăn nuôi trâu bò lợn gà …, rác sinh hoạt hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp, sinh khối); (3). Kết hợp hoàn hảo với xây dựng hố xí tự hoại hợp vệ sinh; (4). Sản xuất chất đốt xanh ngay tại hộ gia đình; (5). Có cơ chế lấy bã thải từ đáy nên không mất phân bón ruộng mà còn có nhiều phân hữu cơ hơn để làm nông nghiệp hữu cơ; (6). Xử lý triệt để mùi hôi thối xả ra môi trường; (7). Công năng hoạt động, tính hiệu quả, giá trị sử dụng của bể KSH Vị Nông ổn định, không bị suy giảm theo năm tháng sử dụng .v.v…

2/- Công cụ và điều kiện thực hiện:

Để xây dựng mô hình khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu với các nội dung tiêu chí gắn với sinh học và môi trường cần phải được chi tiết hóa bằng các công cụ, điều kiện và sự phối hợp thực hiện đồng bộ. Công cụ để thực hiện chuỗi sinh kế (tăng việc làm cho người lao động, nâng cao thu nhập, mức hưởng thụ văn hóa, tinh thần), xử lý môi trường chăn nuôi, chương trình vệ sinh y tế (hố xí tự hoại hợp vệ sinh), Chương trình năng lượng xanh/ chất đốt cho nông dân và tiết kiệm năng lượng, giải quyết môi sinh, môi trường và cảnh quan nông thôn, v.v… thiết nghĩ Biogas đa năng Vị Nông sẽ là chìa khóa quan trọng góp phần giải mở các nút thắt nói trên. Vì sao vậy ?.

Với các ưu điểm vượt trội hoạt động theo nguyên lý hoàn lưu, Biogas Vị nông có đầu nạp đa năng cho phép kêt hợp hoàn hảo với làm hố xí tự hoại hợp vệ sinh. Việc kết hợp xây dựng Biogas Vị Nông với hố xí tự hoại hợp vệ sinh, vừa tận dụng triệt để các phế phụ phẩm của chuỗi các sinh kế, rác sinh hoạt hữu cơ (được phân loại), phế phụ phẩm nông nghiệp, sinh khối làm nguyên liệu đầu vào để sản xuất chất đốt sạch ngay tại hộ gia đình; vừa lấy được bã thải làm phân bón hoặc nuôi giun quế làm thức ăn giàu đạm cho chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản; giải quyết được việc tăng thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nông dân; vừa giải quyết được vấn đề môi sinh, môi trường; vừa thực hiện tốt các tiêu chí về y tế cùng nhiều ích lợi kinh tế xã hội khác cũng được giải quyết ráo rẻ. Với gia đình có Biogas Vị Nông, hàng ngày, cắt một gánh cỏ cho trâu bò, sẽ có ngay một gánh củi và cuối cùng có ngay một gánh phân hữu cơ được xử lý không còn mùi hôi thối để sản xuất nông nghiệp hữu cơ cùng với nhiều lợi ích về môi trường, kinh tế và xã hội khác, (các loại BSK Biogas khác hiện nay không thể làm được những điều này).

 Với quan niệm tích cực xem rác thải là tài nguyên cần được tận dụng, sử dụng có hiệu quả thì công nghệ Biogas Vị Nông có vai trò như là mắt xích – Chìa khoá Vàng tham gia giải quyết it nhất 9 nội dung trên 19 tiêu chí của Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới. Sử dụng Bioga Vị Nông, việc phân loại rác sinh hoạt tại hộ, việc thực hiện các tiêu chí hố xí hợp vệ sinh, việc xử lý môi trường chăn nuôi, sản xuất chất đốt tái tạo và tiết kiệm năng lượng ở nông thôn mới thực sự có ý nghĩa.

Gia đình ông Lê Hồ Cát, xã Cát Văn (Thanh Chương, Nghệ An) làm Biogas Vị Nông kết hợp hố xí tự hoại, hoạt động đã hơn 5 năm nay, tự túc hoàn toàn chất đốt; vụ nào ngoài phân bón ruộng, ông cũng có thừa phân bán 100. 000 đồng/ xe bò. Anh Lê Giang Nam, con trai ông Cát, ra ở riêng cũng làm một hầm Biogas Vị Nông kết hợp hố xí tự hoại, nhà tắm tổng hết trên 25 triệu đồng. Nhờ vậy, không chỉ có môi trường, môi sinh sạch sẽ, anh chị có thừa chất đốt, lao động nội trợ của phụ nữ được giải phóng mà còn có thừa phân bán cho người trồng hoa, cây cảnh mỗi xe rùa 15. 000 đồng. Đúng là một công được đôi ba việc, nhất cử lưỡng tiện.

Gần đây, Chính phủ có quyết định 50/2014/QĐ-TTg, ngày 04 tháng 09 năm 2014 về chính sách hỗ trợ nâng cao hiệu quả chăn nuôi nông hộ giai đoạn 2015 – 2020, trong đó ngoài các mục hỗ trợ con giống các loại, mục 3 Điều 3, quy định người chăn nuôi được hỗ trợ một lần đến 50% giá trị xây công trình khí sinh học xử lý chất thải chăn nuôi, hoặc đệm sinh học. Mức hỗ trợ không quá 5.000.000 đồng (năm triệu đồng)/1 công trình/1 hộ. Bên cạnh chính sách hỗ trợ 50 % tiền một lần, UBND tỉnh, Ngân hàng chính sách cần có chính sách cho vay không lãi, hoặc lãi suất ưu tiên để hộ Nông dân được vay xây dựng công trình Biogas Vị Nông và hố xí tự hoại, nhà tắm hợp vệ sinh.

Định hướng thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch triển khai xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu trên địa bàn, thông báo số 173/ TB-VPCP, Phó Thủ tướng chỉ rõ: “Xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, tạo dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó tình làng nghĩa xóm, sẵn sàng giúp đỡ, sẻ chia lẫn nhau. Vì vậy, khi triển khai thực hiện nội dung này, cơ quan quản lý Nhà nước các cấp cần phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp để tuyên truyền, vận động, tổ chức cho người dân tham gia. Tuyệt đối không vì thành tích mà huy động quá sức dân, phải để người dân thực sự tự nguyện, tự mình chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu”.

            Làm vườn (VAC) là một Nghề cần có chuyên môn sâu. Do đó, để xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn (VAC) mẫu cần củng cố, kiện toàn Hội Làm vườn các cấp vững mạnh về mọi mặt, đủ năng lực chuyên sâu để tham gia thực hiện tốt nhiệm vụ Nhà nước, phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp để tuyên truyền, vận động, tổ chức cho người dân tham gia thực hiện./.

                                                         Nguyễn Hồng Sơn 

Giám đốc Trung tâm Vị Nông